764

برتلف گفت: «فکر می‌کنی بین بور و سبزه فرقی هست؟»
دکتر اسکرتا گفت: «البته! موی بور و موی سیاه دو قطب طبیعت انسانی هستند. موی سیاه نشان مردانگی، شهامت و صراحت عمل است؛ درحالی‌که موی بور سمبل زنانگی، لطافت، ناتوانی و انفعال است. بنابراین زن مو بور در واقع دوبار زن است. یک ملکه هم اگر بور نباشد ملکه نیست. زن مو بور ناخودآگاهانه از رنگ موهایش پیروی می‌کند؛ بخصوص اگر این زن مو بور سبزه‌ای باشد که موهایش را رنگ کرده باشد. او می‌خواهد به رنگ مویش وفادار باشد و مثل موجودی زودشکن، عروسکی جلف رفتار کند و چنین موجودی طالب ناز و نوازش و خدمت است. طالب احترام و تمجید است. خودش به تنهایی قادر به هیچ‌کاری نیست. اگر موی سیاه در تمام دنیا مد می‌شد، زندگی به مراتب بهتر می‌گردید و این سودمندترین اصلاح اجتماعی می‌شد که تا به حال به دست آمده است.»

والس خداحافظی/ میلان کوندرا/ عباس پژمان